15 Temmuz 2014 Salı

Orkinos Balığı

Orkinos, genel olarak ton(tuna) balıkları olarak bilinen Scombridae familyasına ait bir türdür. Dünya genelinde ton balıkları olarak tanımlanırlar ve çok değerli bir balık olduğu için avcılığı büyük önem taşımaktadır. Bu familya yakından bildiğimiz Uskumru, Palamut gibi balık türlerini içermektedir fakat uluslar arası pazarda büyük önemi nedeniyle bugünkü yazımda sizlere orkinos balığının önemi ve değerinden bahsedeceğim.
Orkinos balıklarının birkaç türü bulunmaktadır bunlar;
Mavi Yüzgeçli Orkinos (Thunnus thynnus)
Kara Kanat Orkinos (Thunnus atlanticus)
Pasifik Mavi Kanat Orkinos (Thunnus orientalis)
Uzun Kuyruk Orkinos (Thunnus tonggol)
İnce Orkinos (Allothunnus fallai)
Küçük Orkinos (Euthynnus affinis)
Benekli orkinos (Euthynnus alletteratus)
Köpekdiş orkinos (Gymnosarda unicolor)
Çizgili orkinos/Skipjack (Katsuwonus pelamis)
Büyükgöz Orkinos (Thunnus obesus)
Güney Mavi Kanat Orkinos (Thunnus maccoyii)
Sarı Yüzgeçli Orkinos (Thunnus albacares)
Uzun Kanat Orkinos (Thunnus alalunga)
Orkinos Balıkları Neden Değerlidir?
Balıkçılık açısından tüm ton balıklarının beslenmemizde önemli bir yeri olmasının yanında ton balıkları konserve balık üretiminde kullanılan balık türlerinin en başında yer almaktadır. Orkinos türleri yağlı balık olarak tanımladığımız gruba girer, pelajik(orta ve üst su kesimlerinde yaşayan) balıklardır, devamlı hareket halindedirler. Sardalya, hamsi, uskumru gibi küçük balık sürülerini kovalar ve onlarla beslenirler. Çok hızlı yüzerler, boyları yaklaşık 5-6 metreye kadar uzar ve etleri de çok lezzetlidir. Ekonomik türleri en yüksek olan türler Skipjack (Katsuwonus pelamis), Sarı yüzgeç (Thunnus albacares), büyük göz (Thunnus obesus), Uzun kanat orkinos(Thunnus alalunga) ve Mavi Yüzgeçli Orkinos (Thunnus thynnus) ‘dur. Bu türlerden Japonların geleneksel yemekleri Sushi ve Sashimi yapılmaktadır. Atlantik Okyanus’u ve Akdeniz’deki göçü nedeniyle Avrupa ülkeleri için en önemli tür Mavi yüzgeçli orkinostur ve büyük bir Pazar fiyatına sahiptir.
Mavi Yüzgeçli Orkinos (Thunnus thynnus)
Uluslar arası pazarda değeri çok büyük olan en önemli türlerden biri Mavi yüzgeçli orkinos(Thunnus thynnus) Atlantik ve Akdeniz’de dağılım gösterir. Japonların kültürel çiğ balık ürünleri Sushi ve Sashimi, Japonların geleneksel yemekleri olup restoranlarda ücretleri yüksektir. Bu nedenle Mavi yüzgeçli orkinos, bu türü avlayan Akdeniz ülkeleri için büyük bir ticaret yolu olmuştur. Fakat ekonomik olarak çok büyük önemi olan bu türün üzerindeki büyük av baskısı balığın stoklarını azaltmaya başlamıştır bu nedenle ICCAT(Uluslararası Atlantik Orkinosları Koruma Komisyonu) adı verilen bu kuruluş başta Mavi yüzgeçli orkinos olmak üzere ton balıklarını avlayan Akdeniz ülkelerine kota koymaktadır. Bu komisyona üye olan ülkeler bu kotaya uymak zorundadır çünkü en büyük Pazar olan Japonya bu komisyona üye olmayan ülkelerden balık satın almamaktadır.
ICCAT ‘ in kurucu ülkeleri rolündeki AB ülkeleri pastadan büyük payı almaktadırlar. Kota miktarları ülkemize oranla çok yüksektir fakat ülkemiz bu sorunu Orkinos avlamayan Akdeniz ülkelerinin kotalarını satın alma yoluyla kotasını yükseltip av miktarını ona göre arttırmaktadır.
Mavi Yüzgeçli Orkinos Balığı Yetiştiriciliği
Son yıllarda ülkemizde bu balığın yetiştiriciliği gelişim göstermiştir. Orkinoslar 4 yaşında seksüel olgunluğa ulaşmakta ve eşeyli üreme yapmaktadır. Bu balıklar Haziran – Temmuz aylarında Atlantik Okyanusu’ndan Akdeniz’e doğru bir göç yolu izler bu sırada avlanan orkinoslar denizdeki ağ kafeslerde besiciliği yapılır. Orkinos çiftlikleri ilk olarak 1970’li yıllarda Japonya ve daha sonra Kanada’da kurulmuştur, yetiştiricilik 80’li yıllarda ABD ve Avrupa ülkelerinde de gelişmeye başlamıştır. Balık besiciliği yani yumurtadan beri değil de avlanan orkinos balıklarının denizlerde ağ kafeslerde yetiştirilmeye devam edilip uygun boylara gelmesiyle ticaret yoluna gidilmiştir.
Besin değeri açısından zengin ve lezzetli olan orkinos balıklarının ekonomik öneminin bilinmesi bu balıkların yalnızca avcılık olarak değil de yetiştiriciliğinin yapılmasına da teşvik etmiştir. Haziran – Ağustos aylarında yumurta döken bu balığın pelajik yumurtaları kuluçkahanelere alınıp yetiştiricilik çalışmaları da bulunmaktadır. Çıkan larvalar belirli bir olgunluğa geldiğinde kıyılmış balık etiyle beslenmeye ve ağ kafeslere alınmaya başlamasıyla yetiştiriciliği devam eder fakat bu yetiştiricilik yöntemi yüksek ölüm oranları nedeniyle pek geçerli değildir.

0 yorum:

Yorum Gönder